W przyszłym roku w sołectwach gminy Kalisz Pomorski zacznie funkcjonować Fundusz Sołecki. W końcu radni podjęli odważną decyzję w tym temacie. Chciałoby się rzec: wreszcie! Już w ubiegłym roku toczyła się dosyć ciężka batalia o wprowadzenie Funduszu Sołeckiego. Szczegóły własnych doświadczeń przedstawiłem we wpisie Z pamiętnika młodego sołtysa.  

Co to jest ten cały Fundusz Sołecki? Oczywiście są to pieniądze, wyodrębnione z budżetu gminy, przeznaczone na realizację przedsięwzięć służących poprawie życia mieszkańców wsi. Środki finansowe z Funduszu Sołeckiego są gwarantowane przez ustawę, jednak decyzję w tej sprawie muszą podjąć radni.

Czy do tej pory sołectwa naszej gminy nie posiadały środków finansowych? Oczywiście, że posiadały, ale były bardzo skromne. Był to symboliczny odpis z budżetu, w przedziale między 1000 a 3000 zł na rok, w zależności od wielkości sołectwa. Biorąc pod uwagę rozmiar zadań związany z utrzymaniem czystości i porządku, zakupami i naprawą sprzętu, organizacją imprez itd. należy jasno stwierdzić, że były to środki absolutnie niewystarczające. Jakiekolwiek inwestycje nie były możliwe.

Jakie pieniądze wchodzą w grę? Całkiem duże. Sołectwo które do tej pory dysponowało kwotą np. 1000 zł może otrzymać z Funduszu nawet 10 000 zł. Wielkość kwoty jest zależna od liczby mieszkańców. Potentatem jest tutaj Pomierzyn (największe sołectwo w gminie), które będzie miało do dyspozycji ok. 38 000 zł z Funduszu Sołeckiego. W skali całej gminy Kalisz Pomorski zostanie wyodrębnione ok. 350 000 zł dla 15 sołectw.

Na co mogą zostać przeznaczone środki z Funduszu Sołeckiego? Wyłącznie na zadania i przedsięwzięcia zgodne z zadaniami własnymi gminy. A więc wyłącznie na gruntach gminnych. Obostrzeń jest bardzo dużo, wynikają m.in. z przepisów o zamówieniach publicznych oraz innych. Nie jest powiedziane, że cała kwota musi zostać wykorzystana. Patrząc z drugiej strony – wykorzystanie całej kwoty będzie bardzo poważnym wyzwaniem.

Kto może zaproponować na co zostaną przeznaczone środki? Wnioskodawcą ustawowym jest sołtys oraz rada sołecka. Może być również każdy mieszkaniec sołectwa – pod warunkiem, że zbierze 15 podpisów pod swoim pomysłem. Wszystkie planowane przedsięwzięcia muszą zostać przegłosowane przez zebranie wiejskie. W ostatnich tygodniach takie zebrania miały miejsce we wszystkich sołectwach naszej gminy. Do końca września spływają wnioski do urzędu.

Czy Fundusz Sołecki sprawdzi się w naszej gminie? Trudno generalizować ale mam nadzieję, że tak będzie. W końcu w skali całego kraju ponad 70% gmin wiejskich korzysta z Funduszu Sołeckiego. W naszej gminie fundusz funkcjonował w 2010 r. ale z bliżej nieokreślonych powodów został zarzucony. Fundusz Sołecki jest świetnym narzędziem ustawowym do wprowadzenia samorządności finansowej na najniższym poziomie, czyli w sołectwie. To przecież mieszkańcy wiedzą najlepiej na co należy wydać pieniądze w ich wiosce. Nie zawsze radni oraz urzędnicy mają świadomość potrzeb w miejscu gdzie PKS nie dociera a ptaki zawracają z powrotem.

Mając jeszcze w pamięci ubiegłoroczne dyskusje i przepychanki związane z wprowadzeniem Funduszu Sołeckiego w gminie Kalisz Pomorski, zacytuję Leksykon dobrych praktyk Funduszu Sołeckiego (wydanie z 2017 r.):

„Zdarza się, że wójt albo działający z jego upoważnienia sekretarz gminy urządzają przed sesją spotkania z sołtysami i pytają ich, czy chcą funduszu sołeckiego. Często sołtysi są wówczas karmieni informacjami, że z powodu nadmiernej roboty papierkowej przy funduszu trzeba zatrudnić dodatkowego pracownika. Albo że to oni będą musieli rozliczać się z wykonania funduszu. Nie jest to prawdą, gdyż wykonanie budżetu i sprawozdanie z jego wykonania, w tym realizacji funduszu sołeckiego, jest ustawowym obowiązkiem wójta czy burmistrza, nie sołtysa. Trudno się dziwić, że mając tak nierzetelną wiedzę, sołtysi oponują przeciwko funduszowi. Taka praktyka jest wbrew ustawie, ponieważ fundusz nie jest adresowany do sołtysów, tylko do mieszkańców. Powoływanie się więc na sesji na wynik jakiegoś głosowania w gronie sołtysów jest nie tylko nieuczciwe ale i sprzeczne z ustawą. Ustawa narzuca radzie gminy obowiązek rozstrzygnięcia tematu funduszu sołeckiego.”

Jakże trafnie oddana rzeczywistość panująca w niejednej polskiej gminie…

                     

     Krzysztof Wiśniewski